Hygge – la filosofia da viver danesa

Duront ils meins d’unviern caracterisai da stgiradetgna e da ferdaglia dat ei strusch enzatgei pli bi che da leger in cudisch e da beiber in te, cun ina cozza da launa tochen si sut il baditschun e tut quei en ina stiva illuminada dalla glisch d’in tschuat candeilas. El temps invernal han biaras persunas misergias da restar da buna luna ed ein alla tscherca da dapli cuntentientscha. Tgei, sche la sligiaziun ei buca mo ina tschugalata caulda ni in taglier capuns, mobein ina moda da viver?

«Hygge» (pronunzia: «hüge») ei in concept danes, per il qual ei dat negina translaziun litterala ed exacta. Ei setracta d’in sentiment da privadientscha (per tudestg «Gemütlichkeit»), calma, schluccada, mudestadad e gudiment. «Hygge» munta essenzialmein guder las bunas caussas ella veta ensemen cun glieud che stat a cor ad ins, e quei en in’atmosfera patgifica e cordiala – per exempel ina tschavera ensemen culla famiglia ni ina sentupada cun amitg:as el café da quartier.

«Hygge» ei denton bia dapli che mo confiert fisic e predilecziun estetica. Ei setracta d’ina moda e maniera da patertgar, d’ina mentalitad: prender patgific, appreziar la sempladad, viver il mument plein attenziun e celebrar las pintgas caussas ella veta.

Il tierm «hygge» deriva buc – sco quei ch’ins savess sminar – dil Danemarc. La noziun provegn dil plaid norveges per «beinesser». El lungatg danes cumpara «hygge» pér el 18avel tschentaner. Dapi lu ei quei concept in element central dalla cultura, tradiziun e moda da viver danesa. Historicamein era «hygge» fetg impurtont en tiaras cun unviarns stgirs, freids e liungs. Crear in’atmosfera harmonica, e viver muments legreivels da cuminonza, era la strategia dils pievels nordics per surmuntar la melancolia dalla stagiun.

Ensemen cun autras tiaras nordicas sco la Finlanda e l’Islanda sesanfla il Danemarc savens sin in dils emprems plazs dalla gliesta da tiaras culla glieud la pli cuntenta. Ina hipotesa fetg derasada, e quei era en circuls academics, ei che «hygge» contribuescha considerablamein al beinstar general dal:las habitont:as dil Danemarc. En ina societad che preziescha simplicitad unescha «hygge» la glieud e promova in sentiment da cuminonza.

Forsa savein era nus introducir in tec dapli «hygge» en nossa veta. Guder cunscientamein muments da ruaus e da legria, reducescha stress e favorisescha cuntentientscha – in bien recept per haver quitau dall’atgna sanadad psichica.