Al Piz Dora ed al Piz Turettas vain dombrà eir quist inviern

Fingià avant tschinch vaiva il Parc da natüra Biosfera Val Müstair montà in plüs lös cameras da monitoring cull’idea da dombrar alpinistas ed alpinists d’inviern – voul dir skiunzas da tura obain viandants cun gianellas. Las cameras dombraivan las persunas chi d’eiran da viadi süllas rutas vers il Piz Dora (2950 m s.m.) e vers il Piz Turettas (2963 m s.m.), duos pizs populars chi sun tuots duos ragiundschibels sü da la fracziun da Tschierv. Quista stagiun d’inviern fa il Parc da natüra ün prossem monitoring cun cameras al pè da quels duos pizs.

Daplü pos i’l god

Avant tschinch vaiva l’Uffizi forestal dal Cumün da Val Müstair taglià oura ün corridor tanter duos gods chi fuorman üna zona da quietezza racumandada. Il böt d’eira stat cha las skiunzas ed ils skiunzs da turas transischan sü e giò dals duos pizs be tras quel clerai, e quai sainza chi’s dirigia las rutas eir amo fond attent cun tablas d’infuormaziun ed admoniziuns.

Las experienzas ed ils resultats han cuntantà, sco cha’l manader natüra e cuntrada pro’l parc, Yves Schwyzer, ha dit invers RTR: «Il corridor ha propi gnü effet l’ultima jada, eir sainza masüras d’infuormaziun. Pels skiunzs vaja simplamaing plü bain per gnir aval, ed il corridor es eir gnü dovrà per chaminar insü. Uschè daja damain disturbis i’l god.»

Prolungà il corridor

Avant tschinch ons as vaiva dombrà var 1500 persunas sün quellas rutas. Uossa, in üna seguonda etappa, ha l’uffizi forestal però prolungà il corridor fin giosom la val. Avant ons d’eira nempe gnüda tagliad’oura be la part sura.

Quist inviern as vulessa – tenor Yves Schwyzer – «guardar co chi funcziuna inavant» cun quist tagl plü lung. Voul dir cha’l Parc da natüra Biosfera Val Müstair vuless ramassar datas da frequenzas süllas rutas d’inviern ed ha perquai darcheu montà cameras da monitoring al listess lö sco l’ultima jada, darcheu sainza tablas d’infuormaziun. Yves Schwyzer ha declerà invers RTR: «Uschè vezzaina che cha las masüras portan dürant ün temp plü lung e scha las persunas as tegnan vi dals corridors.»

Na identifichabel

Las cameras da monitoring sun insè normalas cameras da sulvaschina. Ellas sun però preparadas uschè cha las persunas nu sun identifichablas causa las prescripziuns da la protecziun da datas. Ma las cameras registreschan tuottüna las frequenzas ed ellas laschan eir identifichar, schi’s tratta da skiunzs obain gianelladras.

L’intera acziun da monitoring al pè dal Piz Dora e dal Piz Turettas vain realisada in stretta collavuraziun dal Parc da natüra Biosfera Val Müstair cul uffizi forestal cumünal, il guardiasulvaschina local e la società da chatschaders. Ils cuosts totals s’amuntan a var 20 000 francs.

Las analisas da las datas fa però, sco cha’l Parc da natüra ha comunichà fingià principi da schner, la Scoul’ota zürigaisa per scienzas applichadas (ZHAW). Cha’ls resultats da las dombraziuns actualas sajan da spettar per l’utuon 2025.