Columna: La gen Z

«Sas ti atgnamein co tia generaziun vegn numnada?», damondel jeu mia feglia. – «Jeu gnanc less udir quei, mumma.» Mia feglia declara a mi che sia annada (2011) s’audi tier la generaziun alpha. Quei hagi ella udiu en scola. Ella vulessi denton esser ina part dalla generaziun Z.

«Daco quei?», damondel jeu. – «Mumma, mira ord fenestra. Vesas quels dus buobs? Quels ein aunc pops. E quels ein la medema generaziun sco jeu. Quei ei tup.» Nus discutein vi e neu. Jeu declarel cuort a mia feglia daco che generaziuns vegnien insumma numnadas.

Generaziuns survegnan nums per che svilups e valurs da viver sappien vegnir observai. Il num ei in agid da classar grondas gruppas da carstgauns che vivan en in temps semegliont. Quellas gruppas fan – pli u meins – medemas experientschas. Era vegnan ellas influenzadas ed inspiradas da plirs facturs paregls. Detg cuort: nums da generaziuns ein etichettas per cudischs da historia.

«Sche bien», di mia feglia, «lu sun jeu ina part dalla generaziun alpha. Mo actualmein sesentel jeu sco enzatgi dalla gen Z.» Jeu sentel mintga di, en tgei fasa che mia feglia sesanfla cun ses 13, gleiti 14 onns. Ina perioda dalla veta che cuoza plirs onns. Cun sfidas per affons e geniturs.

En mia lavur sco responsabla per la formaziun professiunala da sanadad, vesel jeu co la giuventetgna va tras il mund. Miu pensum d’astgar introducir ils pli giuvens en ina veta da lavur plein midadas, sfidas, mo era siemis fa a mi grond plascher.

La generaziun Z, era numnada «gen Z», ei naschida circa ils onns 1995 – 2010. Quei ei l’emprema generaziun che vegn confruntada gia sco affon cun telefonins e la reit. Massa midadas digitalas. La gen Z crescha viaden en tut quei hardumbel. Haver quasi adina e dapertut WLAN ei schi normal sco aua currenta. Duront che autras generaziuns survegnevan ureglias cauldas da telefonar, senta la gen Z cramfs els polischs da tippar. Il lungatg da communicaziun exista per gronda part cun massa emojis. Magari tonscha in smiley per descriver in entir di.

Igl equiliber denter luvrar e ruassar ei da gronda muntada per la gen Z. Ella ei motivada da luvrar, mo il pli bugen en pensum reduciu. Savens paran quellas annadas spert surdumandadas e vegnan criticadas aschia stediamein. Enqualga senza raschun! Nus vivin en in mund spert, superficial ch’enconuscha strusch pli temps senza la reit. Quei ha consequenzas plitost negativas per nus tuttas e tuts.

Esser adina contonschibels, multitasking e colligiaus cun massa medias socialas ei stregn per nossa olma.

Denton tut quei pren la gen Z buc aschi serius. Forsa ei quei ina buna strategia da viver e surviver. Ei va adina vinavon. Negins sistems san fermar il temps.

Igl onn 2026 entra lu la generaziun alpha – era mia feglia – en il mund da lavur. Jeu hai visitau in referat cun il tema «Wie tickt die Generation Alpha?». Mia feglia ha viu il flyer e detg a mi: «Ei la gen alpha aschi sgarscheivla che ti stos far ina scolaziun per vegnir a frida cun nus?»

Na, sgarscheivla segir buc. Denton differenta ed interessanta. Ina generaziun nova cun cumplet autras sfidas che dil temps da lur tattas e tats. Mo gliez ei in auter capetel.