Il suveran ha la schelta
Ina candidata e dus candidats cumbattan en il Surses per dus sezs en la suprastanza communala: Irene Kolb, Thomas Metzler e Michael Klein. Avant l’emprim scrutini dals 28 da settember 2025 als ha la FMR dumandà, pertge ch’els sajan sa decidids da (puspè) candidar per quest uffizi.
Irene Kolb, Thomas Metzler e Michael Klein èn ils trais candidats uffizials per l’elecziun parziala da la suprastanza communala dal Surses. Sezs d’occupar èn dentant be dus per la perioda d’uffizi 2026 – 2029. Igl è pia anc avert, tgi che vegn a cumplettar la suprastanza ils proxims quatter onns.
Cler è però ch’i vegn a dar ina midada. Dals trais candidats fa mo Irene Kolb part da la suprastanza actuala. Enconuschent è il cumbat electoral dentant era gia a Thomas Metzler. El aveva candidà avant dus onns per la suprastanza dal Surses, però manchentà piz a cup in’elecziun. En cumparegliaziun cun ils ulteriurs dus candidats è Michael Klein pia il noviz da la gruppa, schegea ch’er el ha gia gì l’idea da candidar avant quatter onns. En vista da l’emprim scrutini ils 28 da settember 2025 ha la FMR pia vulì savair dapli dals trais candidats che cumbattan (puspè) per las vuschs dal suveran.
Irene Kolb (1980), Savognin
Dals titulars actuals candidescha be Irene Kolb puspè. Per la linguista che lavura ozendi sco designra da grafica e da web fissi la segunda perioda d’uffizi. Ella è vegnida elegida 2021 per la perioda d’uffizi 2022 – 2025.
Il Surses è dapi il 2010 il domicil da sia famiglia. Ma sco che Irene Kolb ha ditg envers la FMR, ha ella stretgs lioms cun la regiun gia dapi decennis: «Dapi mia uffanza è il Surses mia destinaziun da vacanzas e dapi il 1999 era la patria da mes cor.» Il Surses porschia enorm bler spazi per viver la natira, saja quai cun bike, a pe u sin skis – e quai nizzegia ella uschè savens sco pussibel. La suprastanta actuala saja zunt engraziaivla da dastgar far part da la cuminanza da questa val: «La ferma identificaziun da la populaziun cun il Surses e sias ragischs rumantschas ma fa impressiun.»
FMR: Pertge avais Vus decidì da candidar per in’ulteriura perioda d’uffizi?
Irene Kolb: Il Surses ha grond potenzial. Igl è impurtant da realisar e da gidar sin tut ils plauns a nizzegiar quai. In turissem modern ed orientà vers il futur gida tuts e tuttas en la val: las associaziuns turisticas, las interpresas commerzialas e l’agricultura en furma da la vendita directa. Uschia po il turissem segirar plazzas da lavur e promover il Surses sco lieu d’abitar attractiv per tut las generaziuns. En la suprastanza communala m’engasch jau damai per in turissem confurm al temp e per il mantegniment ed il svilup da l’infrastructura turistica e communala. Quai gida il Surses da restar in lieu da domicil e da vacanzas attractiv.
Tgeninas èn tenor Vus actualmain las sfidas pli grondas en il Surses?
La pli gronda sfida è tenor mai d’emprender a vesair communablamain la totalitad dals singuls secturs: per promover nossa vischnanca e per meglierar il bainstar da tuttas e tuts dovri cumpromiss da las singulas gruppas d’interess. Da tschertgar buns cumpromiss che chattan il sustegn da maioritads, quai è mia finamira. Quai è dentant mo pussibel cun il sustegn da tut las persunas involvidas.
Tge vulais Vus pia cuntanscher concretamain ils proxims onns?
Sco suprastanta m’engasch jau tranter auter per il svilup dal turissem da l’entir onn cun meglierar l’infrastructura e las cundiziuns generalas, per ina strategia da commerzialisar immobiglias communalas per part nunutilisadas e per ina meglra gestiun da qualitad e da reclamaziuns tar la vischnanca.
Thomas Eugen Metzler (1961), Savognin
Thomas Metzler candidescha per la segunda giada per la suprastanza communala. L’onn 2023 ha l’administratur d’immobiglias da Savognin manchentà be piz a cup l’elecziun, e quai malgrà ch’el aveva obtegnì 344 vuschs e damai cuntanschì la maioritad absoluta da 342 vuschs. La finala han però tschintg vuschs mancà sin Gregor Vellacher ch’è alura vegnì elegì ensemen cun Adrian Ballat en suprastanza.
Il Surses è era per Thomas Metzler patria, sco ch’el ha ditg envers la FMR. Gia dapi il 1964 haja el in stretg liom cun «questa bella regiun».
FMR: Pertge avais Vus decidì da candidar in’ulteriura giada per la suprastanza communala?
Thomas Metzler: Mia partida (PLD) m’ha dumandà, sch’jau haja interess da m’engaschar en vischnanca. Jau hai ponderà bain quella dumonda e poss constatar che quella sfida ma cutizza. Cun mia gronda experientscha sco mainafatschenta da la Georg Fischer SA e mes patratgar d’interprendider vi jau gidar a furmar l’avegnir da la vischnanca.
Tgeninas èn tenor Vus actualmain las sfidas pli grondas en il Surses?
Il futur dal Center da Sanadad è enorm impurtant. Sco suprastant m’engaschass jau per garantir ils meds finanzials che la populaziun tegna per adequat per segirar l’avegnir dal Center da Sanadad. Plinavant ma fatschenta il svilup dal turissem da l’entir onn. Nus stuain garantir cundiziuns idealas per questa branscha, da la quala nus vivain per gronda part. En quest connex sco era per l’industria èsi en pli ina sfida da promover plazzas da lavur, da sustegnair il turissem e da sviluppar spazi d’abitar pajabel. Ulteriurs temas impurtants vegnan ad esser il return a tschep da las concessiuns per ils implants electrics sco era la nova planisaziun locala.
La vischnanca duai pia cunzunt tar quests temas cuntanscher tschertas finamiras ils proxims onns?
Gea, quai vegnan ad esser ils temas principals. Igl è impurtant che la suprastanza communala fetschia progress en connex cun quels. Quai è central ils proxims quatter onns. Tenor il maletg directiv spetgan dentant er ulteriuras lavurs en otg differents secturs d’accent. Jau ma legrass da pudair contribuir sco suprastant per cuntanscher las finamiras a favur da la populaziun.
Michael Klein (1976), Tinizong
Oriundamain è Michael Klein da la Germania. Sia famiglia è dentant vegnida ils onns 80 a star a Schiers. Dapi prest 30 onns viva il terz candidat per la suprastanza en il Surses e l’onn 2016 è el sa natiralisà sco burgais da questa vischnanca. Oz viva el cun sia dunna e ses dus uffants a Tinizong.
Michael Klein è inschigner d’informatica da professiun e lavura tar ina firma da cussegliaziun a Turitg. Sper sia lavur s’engascha el plinavant sco capo-tiradur da pistolas da l’Uniun da tiradurs Surses e procura per segirtad sin il stan da tir cun pistolas a Rona. Sco snowboardist e motociclist passiunà giaudia el las muntognas impressiunantas dal Surses.
FMR: Pertge avais Vus decidì da candidar per la suprastanza communala?
Michael Klein: Jau hai gia avant quatter onns gì l’idea da candidar, pertge ch’jau pensava ch’i saja donn d’avair be dus candidats per dus sezs. Jau sun persvas che la lavur en suprastanza è interessanta ed enritginta per mintgin e mintgina. En quest senn fiss mia finamira persunala cuntanschida, sch’igl ha almain dubel uschè blers candidats che sezs per las proximas elecziuns.
Co duai il Surses sa sviluppar ils proxims onns?
Tenor mes maletg ideal è il Surses ina vischnanca attractiva d’abitar e lavurar cun ina buna infrastructura sco er in’administraziun effizienta e concisa. Per quai dovri in fundament finanzial stabil. Nus stuain avair avunda spazi d’abitar pajabel per indigenas ed indigens sco era per stagiunarias e stagiunaris. Plinavant duain ils process en l’administraziun esser digitalisads cumplettamain ed en moda segira.
Cun tge experientschas professiunalas contribuissas Vus a quest svilup?
Tar numerus projects d’informatica cun administraziuns publicas hai jau pudì acquistar ina gronda savida en quasi tut ils secturs: jau ma sun approfundà en leschas, ordinaziuns e decisiuns da cussegls, hai analisà, optimà ed abstrahà process administrativs existents ed hai concepì, realisà ed introducì sistems da software en connex cun la construcziun (dumondas da bajegiar digitalas, register federal dals edifizis e da las abitaziuns), la furmaziun (contribuziuns da scolaziun), l’economia (promoziun da la construcziun d’abitaziuns, mobilitad) e fatgs socials (prestaziuns supplementaras, instituziuns per promover l’integraziun da persunas invalidas, cunvegna interchantunala davart las instituziuns socialas).
Gust da leger dapli?