Tabu demenza

Göri Klainguti da Samedan è autur, pur e pictur.

Tuot mieus cuntschaints e mias cuntschaintas haun üna temma sgrischaivla da gnir dement. Pü facil pigliessane incunter qualunque otra malatia, basta na demenza.

Sch’eau dumand perche quist spavent, am dian tuots e bod tuottas ch’ellas nu vulessan perder lur autonomia. Minchün chatta sia formulaziun individuela per exprimer quist pisser, ma que as tratta craj adüna da la temma da nu pudair cumander svess sur da se stess.

Mia duonna ho demenza daspö ün pêr ans. Anguoscha, uossa d’he ruot il tabu il pü sever! Discuorrer publicamaing d’üna persuna dementa, auncha tiers dad üna persuna chi’m sto fich daspera, quecò nu vo. Da dements as scutta be davous vi, que es scu scha quel chi ho demenza e sieus confamigliers as stuvessan trupager da lur situaziun. Ün pô, stögli confesser, d’he eir eau da’m survaindscher da tratter quist problem uschè a l’avierta, que es ün pô scu discuorrer dal mel da qualchün chi nun es preschaint. Dal mel? Es que propi mel, quista demenza?

Eau as poss calmer, cheras cuntschaintas e cuntschaints cha voss’autonomia nu vo a perder, anzi, ella crescha, scha vessas da clapper demenza.

Mia duonna nu s’ho mê lascheda cumander ünguotta. Ma pü bod am gratagiaiva que minchataunt da la persvader per üna chosa u l’otra. Uossa nu capita quelo bod na pü. Ella fo precis que ch’ella voul e nu’s lascha ne persvader ne sfurzer da fer qualchos’oter. Po capiter ch’ella nu so pü precis che ch’ella vulaiva – ma cumander nu’s lasch’la ünguotta. Nun es quecò bel? Eau d’he il privilegi da viver ün pêr ans cun mia chera duonna la pigliand precis uscheja. Da la vulair müder, influenzer scu cha que es forsa sto pussibel da fer cun noss iffaunts – suot il titul «educaziun» – nu vo. Eau imprend a piglier que chi’d es e’m stögl sdüser la mania da vulair stordscher tuot a mia maniera.

Per furtüna ho’la mantgnieu sieu umur, ella nun ho pers il sen per ironia e suvenz pudains fer las pü bellas risattas insembel!