Üna chamonna chi ha fat navruotta
Var 15 ons es gnü planisà e dispittà in connex cun üna pussibla chamonna dal Club alpin svizzer ill’Alp Sprella in Val Mora. Ma in gövgia passada ha il Güdisch federalsepuli il proget cun sia sentenza in chosa. Ils duos schefredacturs da la FMR e da la Posta Ladina debatteschan il per e cunter da la decisiun da Losanna.
Üna nouva chamonna dal Club alpin svizzer (CAS) in Val Mora, üna val parallela da la Val Müstair. Quai füss statta l’idea cha iniziants vaivan lantschà avant passa 15 ons. Il lö precis da quist nouv allogi alpin füss stat ill’Alp Sprella (2131 m s.m.), üna veglia alp chi nun es daspö blers ons plü in adöver agricul. Ma davo ün gir tras plüssas instanzas ha uossa il Güdisch federal trat l’eivna passada il frain. Il proget es giò d’maisa. Per dar qualche infuormaziun intuorn il «pro» e «contra» in connex culla sentenza da Losanna (guarda artichels pro e contra), saja recapitulada l’istorgia dal proget:
2008: Prümas ideas per üna chamonna dal CAS vegnan concretisadas cun üna concurrenza d’architectura. Portadra dal proget: la Secziun Engiadina Bassa Val Müstair dal CAS.
2010: Il CAS inoltrescha üna prüma dumonda da fabrica. Eir scha stalla e teja da l’alp existan fingià, as tratta d’üna dumonda per ün edifizi dadour la zona da fabrica (procedura «BAB»). Causa cha l’Alp Sprella as rechatta in üna zona d’importanza regiunala, sto il proget gnir redimensiunà.
2017: Il CAS inoltrescha ün proget redimensiunà cun be plü 54 lets e cun üna gestiun be plü dürant la stagiun d’instà. Cuosts: var 2,5 milliuns francs.
2021: Quatter ons plü tard, e cul consentimaint dal Chantun, dà il Cumün da Val Müstair il permiss da fabrica.
2021: Cunter quel permiss fan trais instituziuns per la protecziun da l’ambiaint però recuors: la Fundaziun svizra per la protecziun da la cuntrada, il WWF Svizra e la Pro Natura.
2022: In mai refüsa il Tribunal administrativ dal Grischun il recuors da las organisaziuns da l’ambiaint. In november tiran duos da las trais organisaziuns (WWF e Pro Natura) inavant lur recuors al Güdisch federal.
2024/25: Cun sia sentenza dals 9 da december 2024 e publichada als 16 da schner 2025, ha Losanna sepuli il proget d’üna chamonna CAS ill’Alp Sprella. Tenor il tribunal ston gnir revochats ils permiss da fabrica da las instanzas chantunalas e cumünalas.
Gust da leger dapli?