Vita perpetna

Columna

parter

Jau na vuless atgnamain betg ina vita perpetna, almain betg per mai persunalmain. Schegea che jau stoss conceder che l’expressiun sursilvana «jeu vai gis da mai murir» ma plascha. Sco dunna pensiunada hai jau adina puspè da quels dis, dis ch’ins giavischass ch’i giess vinavant uschia en perpeten. E mintgatant èsi lura divertent da sa laschar ir tras il chau: Was wäre wenn? Tge fissi sche? Tge fissi, sch’i dess tuttina ina vita perpetna? Avant ubain suenter la mort – gliez fiss anc da sclerir. Ma ins sa gea ina giada cumenzar cun imaginar – tut concret.

Puncto aura na datti naginas discussiuns en la vita perpetna. Ella è fixa ed agreabla – per tuts. Quest’intschertezza e malsegirtad cun l’aura, che nus enconuschain da la vita che passa e che dat mintga di tant da discurrer, è uschia reglada ina giada per adina. Tut il rest en la vita perpetna, sa mintga persuna metter ensemen sezza, sco en in concert sin giavisch. I dat otg spartas che dastgan vegnir cumbinadas e dosadas tenor gust. Otg e betg dapli. In tschert urden e tschertas restricziuns dovri era per la vita perpetna. I na va gea la finala betg mo per l’atgna vita perpetna, mabain per quella da milliardas da persunas che vivan anc – ubain ch’èn gia mortas e quintavan cun la vita eterna.

Las otg spartas pertutgan: amur e lavur, abitadi e nutriment, vestgadira, creativitad, cuminanza e moviment. La sanadad n’è nagin tema perquai ch’i na dat betg malessers e malsognas en la vita perpetna. Il moviment, lez datti grazia a las atgnas chommas. Nagins autos, nagins aviuns, naginas dronas, nagins bastiments. Il medem vala per daners. En la vita perpetna na dovri betg daners, perquai che tut è qua per tuts, sco en la terra da la cucagna.

Moviment en furma da spassegiadas è il grond plaschair en la vita perpetna. Quai è in ir e star e sa fermar senza fin. Tut a pe. Nagin stress. Ins ha temp da guardar e vesair, dad odurar e sentir, dad observar e surstar adina danovamain, sulet ed en cumpagnia. I dat spassegiadas da stgir e da cler. Spassegiadas da bellezza per giuven e vegl. – Giuven e vegl? Tge fiss jau en mia vita perpetna? Giuvna u veglia?

Da quests patratgs m’èn vegnids dacurt sin ina spassegiada, in bellezza di d’enviern. Jau era tut suletta e senza stuair u vulair insatge. Il tschiel sur la Surselva era pli che blau, la cuntrada alva, seraina, quieta. E las plantas senza feglia guardavan ora sco plantaschas da mangola. Igl era in di da mai murir.

Mai murir? Qua m’èn vegnids endament ils pleds: Tgi ch’ha la vita, ha la mort. Turnada a chasa hai jau tschertgà en in cudesch da messa «il credo» che menziunescha «la vita perpetna» u «la vita dal mund futur». E per finir hai jau anc dumandà ChatGPT: «Was meinst Du vom ­ewigen Leben?»


Maria Cadruvi, anteriura redactura e moderatura da radio, stat a Ruschein e maina ina «impulseria».